Afscheid van Colombia; eerste Kuna indianen dorp

Capurgana, alles met menskracht en paard en wagen

De Pélagie in de baai van Sapzurro

 Vrijdag wandelen we langs een prachtig ravijn, dwars door de jungle naar het buurdorp van Sapzurro, Capurgana. Het is een pittige wandeling, het heeft behoorlijk geregend en het pad is op sommige plekken heel glibberig. Er zijn prachtige bloemen, kolibries en vlinders te bewonderen. Onverwachts is er een platform met een schitterend uitzicht over de baai van Sapzurro met de Pélagie en Tika!


Mens- en paardenkrachten in Capurgana

Capurgana is net een maatje groter dan Sapzurro; er is een airstrip, een klein ziekenhuis, maar geen weg en geen auto's. Alle goederen komen binnen per boot. Als we er zijn wordt een kleine, krakkemikkige houten boot met menskracht uitgeladen. Er komt van alles op de kade: groeten, fruit, plastic tuinstoelen (nog met poten), grote koelkasten en piepschuim-isolatie dozen die duidelijk vaker zijn gebruikt. Alle goederen worden op een paard en wagen geladen en zo afgeleverd in het dorp.

Een taxi of bus bestaat hier uit een platte wagen met 6 plastic stoelen met afgezaagde poten op de wagen gespijkerd! Het enige gemotoriseerde voertuig wat we zien, is de tractor die het afval ophaalt. Wel hebben de prachtig aangeklede kinderen veel plezier als ze op de straat naast de haven spelen. We doen boodschappen, vooral wat verse groenten en nemen een taxi boot terug naar Sapzurro, zodat we niet weer de berg op en af hoeven te glibberen.



Eerste stop in Kuna Yala 

Zicht op Anachucuna, het eerste dorp in Kuna Yala wat we aandoen



Ruim anderhalf jaar geleden heb ik de pilot, de zeil-reisgids, van Panama gekocht met de prachtige foto's van de San Blas eilanden of Kuna Yala, het land van de Kuna indianen. Op 12 oktober varen we dan eindelijk Kuna Yala binnen.

De Kuna's hebben grotendeels zelfbestuur in dit deel van Panama. Ze weren vreemde invloeden zoveel mogelijk en houden vast aan hun traditionele leefwijze. Ook zijn ze heel milieubewust. Onze eerste stop is Puerto Perme, slechts 12 mijl ten Westen van Sapzurro. We ankeren in deze idyllische baai, met prachtige stranden en heel veel kokospalmen. Hier ligt het dorpje Anachucuna, een erg traditioneel Kuna dorp, waarvan we de eenvoudige hutten van palmbladeren al van verre zien liggen. Binnen een kwartier na aankomst zit de eerste Kuna visser met zijn 2 kinderen bij ons op de Pélagie!

Hij blijkt onverwachts redelijk goed Spaans te spreken; de Kuna's hebben hun eigen taal. Hij vertelt dat de kinderen naar school gaan, de kokospalmen eigendom zijn van de coöperatie, waarvan iedere Kuna op zijn 14-de, na de schoolplicht, lid van wordt. Hij (zij ook?) moet dan helpen met de gemeenschappelijke taken als wegenonderhoud en het bouwen van nieuwe huizen. En natuurlijk met het onderhoud van de plantages en het oogsten van kokosnoten en bananen. Ook vertelt hij dat ze de avond ervoor een fiesta hebben gehad tot vroeg in de ochtend!



Met een familie op de foto voor hun huis;
de Kuna's zijn beduidend kleiner dan de Europeanen

Samen met Rolf en Claude lopen we later door het dorp. Het ziet er prima georganiseerd en vooral heel schoon uit. Alle huizen hebben een soort erf, met groen en bloemen, soms zelfs met een groentetuintje. De maïs wordt verwerkt en overal hangt was te drogen. De WC's zijn als aparte huisjes boven het water van de zee gebouwd. Er loopt een waterleiding van het bergstroompje naar de huizen toe. De 2 grote gemeeschapshutten, waar 's avonds het dorp bij elkaar komt, zijn te herkennen aan de banken buiten. 



Het dak wordt gerepareerd, en natuurlijk hangt overal was

Een aantal mannen zijn dronken, we schrikken ervan tot we ons bedenken dat ze vast een kater hebben van het feest van de vorige avond. Alleen met de gezamenlijke feesten is er alcohol in de vorm van Chi-cha. De voorbereidingen hiervoor duren een maand en zijn een heel ritueel. De basis is suikerriet dat met speeksel tot gisten wordt gebracht. Vooral de vrouwen zien er prachtig uit in hun bewerkte blouses, langere rok en hun armen en benen omwikkeld met kralen kettingen. Ik durf geen foto's te maken, dat moet je vragen en er waarschijnlijk voor betalen. Eerst kijken we het maar eens rustig aan. We worden door een Kuna-man op zijn erf uitgenodigd. Hij blijkt allemaal foto's te hebben van zeilers die hier zijn geweest! Grappig, een aantal kennen we uit Trinidad. Hij wil dat we ook van hem en zijn kinderen foto's maken en dat uitprinten. Hij komt ze die middag wel ophalen. Zo gezegd zo gedaan, zijn vrouw is gedurende de foto-sessie nergens te bekennen. 's Middags komt hij en de 3 kinderen inderdaad langs bij de Pélagie. Gelukkig hebben we nog wat snoepjes en hebben schriften en balpennen gekocht voor de kinderen. Ook wil hij erg graag een fotoblad zien, dus het sport magazine dat Arnoud bij ons heeft achter gelaten, mag hij ook meenemen.

Carreto

Telefooncel op zijn Kuna's: schaduw en een mobieltje

We besluiten hier nog een nachtje te blijven liggen. Het is er zo prachtig en rustig, deze Kuna's hebben geen buitenboord motoren, alles gaat per peddel. De vissers vissen op het koraal naast de Pélagie en de Tika. Het is er vooral ook heel donker. Er is geen maan en deze Kuna's hebben geen elektriciteit, dus om 8 uur is alles pikdonker. Alleen op onze boten brandt licht; wat een andere wereld!
We willen ook het andere traditionele dorp hier bezoeken, Carreto. Er is een pad naar toe wat we schatten op 2 uur door de plantages en over een stukje berg. De wandeling is prachtig, langs goed onderhouden kokos- en bananenplantages. Het pad zelf is redelijk, over de stroompjes liggen netjes palen en planken, maar het is op sommige plaatsen wel verschrikkelijk modderig. Af en toe staan we tot onze enkels in de modder, het is hier tenslotte regentijd. Nils zijn sandalen overleven het dan ook niet. Als we na 2 uur aan de het strand komen en Carreto zien liggen, is het nog erg ver, helaas! Dus gaan we toch maar terug, zónder het dorp van dichtbij te zien.

Isla Tigra

Vrouwen in Tigra, omdat we mee helpen met sjouwen, mogen we een foto maken.
Let op de prachtige kralen kettingen rond benen en arman

Nog diezelfde middag nemen we afscheid van de Tika. Zij hebben veel meer tijd voor Kuna Yala uitgetrokken en blijven dus nog even liggen. Wij willen naar het Kuna dansfestival in Isla Tigra, "midden oktober"volgens de reisgids. Dat is nog een nachtje zeilen. De hele kust van Kuna Yala is donker, nauwelijks lichtjes te zien. Er zijn wel dorpen, blijkbaar heeft bijna niemand elektriciteit(?). Ook komen we vrijwel geen andere boten tegen. Hier wordt dus niet door commerciële vissers gevist? Wij vissen wel en vangen een prachtig tonijntje, goed voor twee dagen eten. Dat komt goed uit, want we hebben hier nog geen winkel gezien.

Make up op de neus en traditionele afbeeldingen rond
hart en longen beschermen een vrouw tegen boze geesten.

Anders dan we dachten is er hier weinig in deze tijd van het jaar, bovendien is de wind heel variabel. We zijn allang blij dat we ongeveer de helft van de tijd een beetje kunnen zeilen en zo onze dieselvoorraad kunnen sparen. 's Ochtends komen we een onooglijk kleine Kuna zeilkano tegen, wel een uur varen van de kust. De Pélagie is immens vergeleken met dit notedopje.
Maandagochtend 15 oktober valt ons anker in de baai voor Isla Tigra. We zien meteen dat de opruimactiviteiten van het feest in volle gang zijn…… Tafels, stoelen en bezoekers worden per boot teruggebracht. Dat hebben we dus net gemist, helaas! Dus gaan we het dorp zelf bekijken, ook hier grotendeels hutten met daken van palmbladeren, maar ook deels golfplaat. De mensen zijn heel vriendelijk, op een aantal plaatsen wordt ons gevraagd of we mola's willen kopen. Dat zijn de prachtig bewerkte panden van de blouses van de dames. Altijd leuk om op die manier een praatje te proberen te maken. Eén mevrouw neemt ons zelfs mee haar huis in om haar mola's te laten zien. De hut bestaat uit één grote ruimte met hangmatten en touwen waar kleding over is gehangen. Er wordt op hout gekookt onder een apart afdak, waarschijnlijk om brand te voorkomen.
Het dorp ziet er niet zo netjes uit als Anachucuna. De varkenshokken staan wel heel hygiënisch vlak aan het strand, apart van de woonhuizen. Ook is er een grote school sinds 2006. Alle kinderen tussen 4 en 12 gaan naar school en leren er naast het Kuna, ook Spaans en Engels. Een aantal vrouwen, deels in traditionele kledij sjouwt met grote planken. We helpen een tijdje mee en na afloop durf ik de dames te vragen of ik ze op de foto mag zetten. Het mag, ook de vrouw met de typische Kuna make-up en de prachtige sieraden staat erop. Die houden jullie dus nog te goed, als er in Panama weer internet is.
Morgen gaan we verder Kuna Yala verkennen.

----------
radio email processed by SailMail
for information see: http://www.sailmail.com