Het Kraton, het grote fort in Bau Bau

BauBau vanaf het Kraton

Na een rustige start op dinsdag 26 Augustus, worden we met koffie en Indonesische cakejes welkom geheten op de wankele stei

ger in BauBau. Ook nu zijn er een tiental gidsen, chauffeurs, auto's en een bus geregeld. Ons eerste uitstapje gaat naar het lokale museum, het huis van de laatste sultan, die hier tot 1960 heeft gewoond. Zijn nazaten hebben er een museum van gemaakt.

Mannen in de traditionele dracht heten ons welkom en voeren een vechtdans op. Leuk! Bij binnenkomst van het museum, krijgen we allemaal een verse bloemenslinger van heerlijk ruikende franchipani omgehangen door een paartje in traditionele kleding.

Het huis van de Sultan

De benedenverdieping van het huis ziet er uit alsof de sultan ieder moment kan binnenlopen: comfortabele zitbanken, een mooie eettafel en heel veel foto's aan de muur. 

HaNi in traditionele dracht

Op de eerste verdieping onder het schuine dak staan de historische voorwerpen: grote aardewerken vaten uit (China?), lange houten speren (voor de wacht?) en historisch keukengerei. Interessant. Het mooiste aan het huis is de fantastische ligging: het overdekte balkon kijkt uit op de omringende heuvels, een stukje van de stad en de baai in de verte.

De bus stopt bij een klein huisje; een smid is bezig een kleine spade te maken. De blaasbalg, gemaakt uit twee grote bamboepijpen, wordt door de handen van zijn hulpje aangedreven. Het meest interessant zijn de twee aambeelden: de een is een omhulsel van een bom, het andere een oud kanon!

De bus rijdt het Kraton binnen, het oude fort van de sultans, dat al vanaf de 15e eeuw uitkijkt op de haven van de stad. De grote muur omsluit wel 22 ha! Nu wordt dit gebied normaal bewoond, wel moeten alle huizen op een traditionele manier worden gebouwd.

Glitterkostuum wordt genaaid

Die prachtige traditionele kostuums die we hier overal zien worden met de hand gemaakt. In een soort atelier zijn wel vier vrouwen bezig de glimstenen en het gouddraad op stoffen te naaien. Wat een klus, een traditioneel kostuum is  weken werk. 

Ook de kindjes dragen glitter en zitten gehoorzaam op de bank

Alleen de rijken kunnen zich een eigen set kleren veroorloven; de normale man of vrouw huurt deze kleding voor bijvoorbeeld een bruiloft, vertelt Sari, onze gids hier.

In de open ontvangsthal van de sultan staan de stoelen klaar en wordt een prachtige dansvoorstelling gegeven met live muziek. Genieten. 

De organisatie heeft voor alle mensen, de zeilers, de dansers, de muzikanten, de gidsen en chauffeurs en de begeleidende politie een lopend buffet geregeld. Heerlijk. Daarna mogen we zelf traditionele kleding aanpassen. Dit levert veel hilariteit en leuke foto's op. Vol indrukken gaan we terug naar onze boten. We hebben nog energie om ons grote licht-weer zeil te repareren.

Koopjes zoeken op de markt

De volgende dag gaan we naar de grote markt in het centrum van de stad, altijd leuk. We moeten wel even wennen dat we naast onze twee gidsen een fotograaf en twee militairen in ons kielzog hebben. 

Het offer voor het hoogsye punt van een huis, met Sari

Uiteindelijk doet iedereen mee met onze ontdekkingstocht en wijst ons op speciale dingen, zoals het offer dat gebracht moet worden als een huis het hoogste punt bereikt: een kokosnoot met maïskolven ernaast in een mooie mand. Ook moeten we kijken naar het klaarmaken van “casuaria”, de cassave-kegel, die we al vaak in onze lunches hebben aangetroffen. Sari vertaalt alles zodat de communicatie gemakkelijk verloopt. Handig.

De schoolkinderen staan klaar voor de spelletjes

We rijden door naar een dorpje aan de kust; hier spelen we met schoolkinderen een aantal spelletjes tot grote hilariteit van iedereen. We kijken in een traditioneel huis waar een aantal weefgetouwen staan en we het zelf mogen proberen. De lunch gekookt door de plaatselijke vrouwen is lekker.

Met een Nederlands? kanon in het Kraton

's Middags staat er niks officieel's op het programma; Nils en ik willen wel graag gebruik maken van de klaarstaande auto met chauffeur en wandelen die middag onder de bezielende leiding van Sari, uitgebreid rond in het Kraton. Wat een dikke muren en uitzichten op de omringende bossen en de baai! De lijst met sultans vanaf de 13e eeuw tot 1960 is een indrukwekkend voorbeeld van de oude cultuur op dit eiland.

's Avonds gaan we met een aantal zeilers eten in het centrum van de stad een kwartiertje rijden per auto. Heel goedkoop is het niet want wij betalen ook voor de gidsen en de chauffeurs die mee-eten. Het is wel erg lekker en vooral heel gezellig!

Vandaag neemt onze organisatie ons mee naar een wijk in BauBau, waar cassave wordt verwerkt tot lekkernijen en vooral tot casuaria, de kegel die een onderdeel is van het dagelijks dieet. 

De jochies van de school zwaaien enthousiast als de bus aankomt

De verwerking van cassave is een arbeidsintensief proces: de wortel moet worden geschild, geschaafd, uitgeperst, gedroogd en uiteindelijk gestoomd met water. Dan wordt er van alles van gemaakt, ook zoete koekjes met kokos een palmsuiker. Dit is leuk om te zien, maar het allerleukste is dat we een kijkje kunnen nemen in een "gewoon huis". Het is van hout en staat op palen, op de grond in de schaduw wordt veel van het werk gedaan. Als je het trapje omhoog klimt, kom je in een grote woonkamer waar het goed toeven is op het tapijt. Daarnaast is een kleine ruimte met een televisie en een ventilator; daar weer naast is een hele simpele keuken op balken met een bamboevloer. 

De simpele keuken binnen

Door de spleten zie je de grond eronder. Er wordt gekookt op hout, of soms op petroleum. Ongeveer vijf huizen samen hebben een waterkraan. In de keuken staan grote bakken waar het water wordt bewaard. We zien een tuinslang ligge, daarmee worden de bakken waarschijnlijk gevuld. Elektriciteit is er wel, maar niet echt een riolering. Er zijn hokjes voor de wc, zo te zien voor meerdere huizen. De afvoerpijp eindigt in de grond (kakdoos). In dit wijkje zijn al een aantal houten huizen vervangen door stenen huizen, zo te zien neemt de welvaart toe. Iedereen is ontzettend vriendelijk. Nils speelt met een aantal kindjes en krijgt zowaar een prachtige omslagdoek om zich heen gehangen. Afdoen en teruggeven is er niet bij. Betalen mag ook niet. We zijn helemaal beduusd en overdonderd. We hebben alleen een aantal visitekaartjes met onze foto erop; die delen we in grote getale uit tot grote hilariteit van de vrouwen in het dorp.

Sari vertelt dat de aansluitkosten voor elektriciteit hoog zijn, er is een wachtlijst en je moet veel betalen om vooraan op die lijst te komen (corruptie?). Daarna betaalt haar moeder € 20 per maand. Ook voor water moet worden betaald. Het is geen drinkwater, dat komt uit plastic flessen, die dan ook overal rondslingeren!

Zeewier wordt in zakken gedaan, in de verte de kweekrekken

We rijden verder langs de kust door een dorp met hindoetempels, deze mensen komen uit Bali, wordt verteld. De bus stopt in Palabusa, hier wordt zeewier geteeld en parels gekweekt. Interessant om te zien.

Morgen is het onze laatste dag hier in BauBau, daarna zeilen we 60 mijl verder naar het westen naar Sekili.

20.000 Dansers in Buton!

Pedole-dole ceremonie

Op  het feestterrein bij onze ankerplaats staan grote, open tenten. Hier vindt de Pedole-dole ceremonie plaats; zoals Andini, onze gids het zegt, de “natuurlijke immunistatie” van kinderen onder de vijf jaar. Een van de kinderen van een vroegere sultan was hierdoor genezen van zijn kwalen, daarom bestaat deze ceremonie nu nog steeds. 

Veel vrouwen en kinderen zijn er al vroeg en dragen schitterende prachtige traditionele kleding. 

Iedereen wil met ons op de foto, wat veel hilariteit en plezier geeft.  

De Regent en de andere bobo's op het podium

Nadat de Regent en andere hoogwaardigheidsbekleders de nodige toespraken hebben gehouden, worden onder hun ogen de kinderen ingesmeerd met lokale oliën en overgoten met melk van een kokosnoot.

De ceremonie zelf is interessant, boeiend om te zien dat er niet één set handelingen bestaat, maar dat blijkbaar ieder dorp of wijk zijn eigen gewoontes heeft.

Natuurlijke immunisatie

Andini vertelt dat de kinderen ook de normale inentingen krijgen. Zelf denk ik dat het placebo effect bij dit soort rituelen ook een grote rol speelt.

's Middags wordt een groot welkomst-ritueel gehouden. Traditioneel bieden vrouwen reizigers een schaal met lokale specialiteiten aan. Nu zijn er wel 2000 schalen te zien, de Regent is trots op dit record, zoals blijkt uit de diverse toespraken in oorkondes die worden getoond.

Veel schalen met eten, wat een welkom!

Gasten zoals wij worden uitgenodigd om bij hun favoriete schaal te gaan zitten. De moeder van Andini heeft ook een schaal, daar ga ik dus bij op de grond zitten, in de stellige overtuiging dat dit maar voor 10 minuten is. Alles staat klaar ze gaan vast zo beginnen. Niet dus, dit is Indonesië. De schalen moeten worden geteld, de toespraken moeten allemaal worden gehouden, pas dan mogen de schalen worden open gemaakt. Voor het zover is, zijn we ruim een uur verder en zijn mijn billen een beetje erg pijnlijk! 

Wel heb ik erg leuk met de moeder van Andini en haar buurvrouw gepraat. Zij met hun 100 woorden Engels en ik met mijn 40 woorden Indonesisch. Nils ondergaat het zelfde lot aan de overkant van het gangpad. 
Het eten op de schaal is lekker, maar niet bijzonder. We hadden al een heerlijke lunch gehad in het huis van de Regent. De gast wordt geacht te "ruilen". Dit is een manier om de familie van Andini wat geld te geven.

Eindelijk gaat de schaal open, naast mij Andini's moeder en haar zus.

20.000 Dansers en danseressen

Het grootste spektakel staat voor de volgende dag op het programma. 20.000 dansers zullen de "Bentana Butuni" (Buton Kasteel) dans uitvoeren. De vorige dagen hebben we al vrachtwagens vol scholieren naar het grote theater zien rijden hoog boven op de berg. Nu mogen we gaan kijken!

Onze auto's met chauffeur staan klaar en terwijl de 20.000 dansers langs de weg omhoog moeten lopen, worden wij, net als de bobo's, prinsheerlijk met een auto naar boven gereden. De locatie is prachtig! In de berg is een horizontaal vlak uitgehakt met de omvang van vier voetbalvelden. Het uitzicht is schitterend, over het water naar de volgende bergrug. Het doet me denken aan de theaters van de oude Grieken en Romeinen, die ook op zulke mooie locaties waren aangelegd.

Voor ons, bobo's en zeilers, staan prachtige tribunes klaar met een schaduwnet erboven. Meer dan de helft van de dansers moet in de zon wachten. Voor de rest van de toeschouwers is niet veel geregeld, die zitten gewoon op de rotsen. Er is fantastische live muziek met hele grote luidsprekers zodat iedereen op het immense veld alles kan horen.

Na het gebed zijn er een aantal toespraken, waarin de Regent uitgebreid wordt gefeliciteerd met dit record van 20.000 dansers wat natuurlijk vereeuwigd is in de nodige oorkondes.

Bijschrift toevoegen

Dan komen de eerste danseressen het veld opgerend! Ze vormen twee schepen en zwaaien bevallig met de sjaals die ze bij zich hebben. Het hele veld wordt gevuld met kleurige figuurtjes en beweegt als een geheel op maat van de prachtige, ritmische muziek. Wat een belevenis; wat een spektakel; heel bijzonder om dit mee te kunnen maken, het lijkt wel of we bij een opening van de Olympische Spelen zijn!

Op het eind worden alle zeilers gevraagd mee te dansen. Andini duwt me het veld op, net als de andere dansers door hun gids aangemoedigd worden, tot groot enthousiasme en plezier van iedereen. Zelfs de regent en zijn vrouw komen het veld op.

Als eindelijk de muziek stopt, komen er overal mobiele telefoons vandaan en moet ik met duizenden enthousiaste meiden op de foto. Allemaal willen ze mijn arm aanraken en er in knijpen om te kijken of die witte huid wel echt is! Nu begrijp ik hoe een filmster of koningin Maxima zich moeten voelen! Nils en de andere zeilers vergaat het niet veel beter. Eindelijk slagen we erin onze tribune weer te bereiken. Daar staat water voor ons klaar en worden voorbereidingen getroffen voor een prima lopend buffet als lunch. Wat weer een verwennerij!

Verbroedering met de Bobo's in hun prachtige traditionele kledij

De laatste dag staat een tochtje naar een druipsteengrot op het programma. Het is ruim twee uur rijden het binnenland in, leuk om meer van het eiland te zien. Overal, ook in de kleine dorpjes in het binnenland, worden nieuwe stenen huizen gebouwd, bestaande huizen krijgen een likje verf. Ieder dorpje heeft zijn school en natuurlijk een of meerdere moskeeën.  Er lijkt elektriciteit te zijn, maar water komt nog steeds uit een put, tenminste in het dorpje waar we de grot gaan bekijken. Het is wel een invasie: 12 vierwiel-aangedreven auto's en twee politieauto's rijden de onverharde hoofdstraat in! we worden gastvrij ontvangen in de schaduw van een stukje zeil; ieder krijgt een kokosnoot aangeboden om uit te drinken. De grot heeft mooie druipsteen formaties. Voor ongeveer 50 m is er licht middels een generator. Een aantal zeilers kruipen samen met de gidsen nog in een onverlichte gang.

Met alle gidsen op de foto

We gaan door naar een mooi stuk strand waar een simpele lunch uit plastic bakjes wordt geserveerd.

’ s Avonds Is er een afscheidsdiner in een restaurant. Het eten is simpel, maar de sfeer is prima. Iedereen zingt en danst mee met de jukebox, ook de lokale gastheren, echt een verbroedering, erg leuk!

Ook deze dag geeft Andini ons prima "gegidst". In de auto hebben we leuk kunnen praten. Ze wil wel naar onze volgende ankerplek komen Bau Bau, aan de andere kant van het eiland, daar woont haar grootmoeder. We stellen voor dat ze met ons meezeilt, dat vindt ze fantastisch! Ze slaapt bij ons op de Pélagie; de volgende ochtend om zes uur  varen alle boten als afscheid in formatie langs het huis van de Regent. Na een heerlijke rustige zeiltocht liggen we nu voor Bau Bau voor anker, Andini is naar haar grootmoeder. Morgen staan nieuwe gidsen op ons te wachten!

Na al deze fantastische ontvangsten, vragen we ons af waarom de lokale bestuurders zoveel moeite doen voor een klein aantal zeilers. We horen dat ze graag het toerisme willen promoten en vragen of we volgend jaar terug willen komen. We hebben twijfels of het geld voor deze evenementen aan ons zeilers goed is besteed. We weten nu al dat we waarschijnlijk niet terugkomen, maar natuurlijk kunnen we wel over deze fantastische, gastvrije mensen en  hun prachtige tradities aan onze achterban vertellen.